"Ritualne grupe ('lože') Dimitrija Mitrinovića", Editor: Nemanja Radulović

02-04-2024

Article in journal: Komunikacija i kultura online XIV, no. 14. U istraživanju rada Dimitrija Mitrinovića (1887-1953) poznato je da je u krugu svojih najužih učenika formirao manje i tajne grupe koje su bile posvećene različitim psihološkim i duhovnim vežbanjima. Nov materijal iz zaostavštine Fondacije Nova Atlantida otkriva nepoznate detalje, vezane prvenstveno za period četrdesetih i pedesetih godina. Najuži krug učenika imao je milenaristička očekivanja bliska nju ejdžu, a u očekivanju te svetske promene Mitrinović je imao ključnu ulogu doživljen kao guru i kao učitelj sa svetskom misijom. U grupi su ezoterične prakse imale veliku ulogu (meditacije, stvaranje kolektivne svesti, „podizanje svesti“). Posebno se izdvaja to da je Mitrinović formirao prave ritualne grupe („lože“) koje su strukturom, terminologijom, kao i samom formom i simbolikom obreda imitirale masonske. Sadržaj ovih obreda je koliko ezoteričan, toliko i ritualizacija Mitrinovićevih društvenih i političkih ideja (socijalna država, britanski mesijanizam, stvaranje senata). Ovu pojavu treba razumeti u kontekstu „alternative“ ili „progresivnog andergraunda“ koji se proteže od poznog 19.v do međuratnog perioda, u kom se politika spaja sa novom psihologijom, avangardnom umetnošću, vegetarijanstvom i sličnim kretanjima, a i same političke tendencije se opiru današnjim klasifikacijama (socijalizam, komunizam, fašizam, liberalizam). Otuda oko Mitrinovića, u širem ili užem krugu, ili u obrednim grupama, srećemo neka važna imena britanskog društvenog života, što pokazuje da i ove pojave treba uzeti kao sastavni deo kulturne i intelektualne istorije.